PvdA bijdrage Meerjarenbegrotingsbehandeling 24 juni 2014

Opzet.
Mijn bijdrage namens de PvdA bestaat uit een cynisch gedeelte, een constructieve oproep en een pragmatische afronding. Ik doe geen uitspraken over actuele kwesties, omdat we die in de programmabegroting in het najaar tegenkomen. Als u het cynische gedeelte niet wilt horen, doet u maar gewoon even iets voor uzelf.

Cynisch gedeelte.
Deze begrotingsbehandeling is eigenlijk louter formeel en gaat eigenlijk nergens over. Er zijn 10 grote strategische projecten waarover via bestuursrapportages met ons wordt gecommuniceerd. Ze vallen soms wel en soms niet onder de vier beleidsthema’s, die weer wel of niet uiteenvallen in programma’s. De strategische projecten leggen een groot beslag op de financiële ruimte en worden niet meegenomen in de afwegingen. De prognose financieel perspectief (pg. 23) is niet anders dan een overzicht van de significante afwijkingen van de huidige situatie, waaruit geen beleid kan worden gedestilleerd. Bovendien is dit overzicht rijk aan niet allemaal solide gefundeerde aannames.
Over de meicirculaire is ons nog niets bekend.
De hele systematiek is niet zo inzichtelijk dat kan worden beoordeeld of doelen in het verleden of nu gesteld, kunnen worden gehaald. Als voorbeeld: betekent een terugloop in fte’s ook een terugloop in inhuur of andersom? Wat is dan het werkelijke financiële effect van zo’n ingreep, nu en in meerjarig perspectief?
Bovendien kent de begrotingspresentatie een zo groot behoedzaamheidgehalte (bv. geschat bedrag huishoudelijke verzorging, geschat bedrag sociale uitkeringen) dat aannemelijk wordt gemaakt dat bezuinigingen onontkoombaar zijn.
Wat feitelijk gebeurt, is dat de risico’s en kosten worden afgewenteld op de – laat ik het maar noemen – “beïnvloedbare begroting” en die is (nogmaals pg.23) in een ‘oogopslag’ niet rooskleurig. Omdat de eerder vanuit datzelfde behoedzaamheidperspectief te hoog ingeschatte rente nu een rentevoordeel oplevert, hebben we een sluitende begroting in 2015. Maar omdat dit rentevoordeel terugloopt en de aanname is dat de decentralisaties ook meer geld gaan kosten dan we denken, moeten we 11/2 miljoen gaan bezuinigen/ombuigen. Overigens ook omdat het meerjaren perspectief uit gaat van twee fte aan wethouders, maar we hebben nu drie fte, maar dit terzijde.
De gepresenteerde begroting straalt dus uit dat we moeten bezuinigen, maar we weten nog niet hoe. Daar gaan we met de burger over spreken; dat gaan we aan de burger vragen. Tussen de zinnen door worden wij c.q. worden de geesten door deze begrotingspresentatie rijp gemaakt om mee te denken in onontkoombare bezuinigingen. Misschien zouden er ook argumenten te bedenken zijn waardoor verder bezuinigen niet nodig blijkt. Die argumenten ontbreken. Jammer. Dit kan met recht een conservatieve begroting genoemd worden.

Ik kom tot mijn constructieve deel.

Een gemeenteraad heeft naast haar democratisch vertegenwoordigende functie nog minstens twee functies: namelijk toezicht houden op de handel en wandel van de bestuurders en de hen ten dienste staande ambtelijke organisatie én bestuurlijke verantwoordelijkheid nemen in samenspraak met de gemeenschap die ze dient.
Vanuit onze toezichthoudende rol is het voorgaande cynisme geformuleerd. Vanuit onze dialogiserende functie moeten we zoeken naar solidariteit. Solidariteit met de verschillende groepen burgers en hun belangen, solidariteit met economische wetten, maar ook solidariteit met wat er in onze gemeenschap toe doet (iedereen moet mee kunnen doen, zo prettig mogelijk wonen, zo min mogelijk elkaar hinderen, zoveel mogelijk elkaar van dienst proberen te zijn).
Wat moeten wij als gemeentebestuur elk jaar weer doen om de leefbaarheid van Borne te behouden en wat kunnen we laten, omdat tijden veranderen. Hoe staan we open voor de inbreng van iedereen. Wat kunnen we met elkaar voor elkaar krijgen, ondanks de beleidskeuze van het college om geen voorstellen te doen voor ‘nieuw beleid’. Maar ook: hoe helpen we het college om in zijn kracht te komen. Hoe kunnen we met burgers de zaken zo organiseren dat zoveel mogelijk burgers zich erin kunnen vinden.
We weten dat Borne op dit moment de meest in het oog springende woonlocatie is van Twente. En we weten dat, wanneer we het goed blijven doen, de Bornsche Maten in 2018 de redding is voor een te krappe begrotingsjas. Of deze aanname juist is, gaan rekenkamer en auditcommissie ons in september vertellen. De boodschap van deze begroting is, als we beleidsarm zijn én op termijn bezuinigen staan we er straks goed voor. De boodschap kan ook zijn als we in samenspraak met velen de juiste keuzes maken, kan het niet anders dan goed komen. En stelt u eens voor dat we van de decentralisaties iets goeds weten te maken voor onze burgers, dan blijft het goed toeven in Borne.

Pragmatische keuze.
We hebben van het college een raadsvoorstel en een ontwerpbesluit gekregen met een behoorlijk aantal globale formuleringen; met wollige termen (ik geef toe, wolligheid is ook mij niet vreemd), zoals zoeken naar de juiste bandbreedte, herzien op basis van houdbaarheid, en bezuinigingsopgave. Het zijn termen die we niet verwacht hadden van de nieuwe coalitiepartij. En we zien dat de derde tranche van bezuinigingen wordt aangepast. Zien we hier wel de invloed van de nieuwe collegepartij? Aan de ene kant, “denk erom 11/2 miljoen”, aan de andere kant “de tijd nemen en wollige termen”. We snappen dat dit bij deze verkiezingsuitslag en gebrek aan een mei-circulaire e.d. de enige mogelijkheid is. Maar wat ons steekt is, dat we nog eens gaan praten met burgers en de maatschappelijke organisaties. Voorgesteld wordt te gaan praten over hoe te bezuinigingen. Daar zijn wij nog niet aan toe ! Laten we eerst zelf nog eens praten over de houdbaarheid van de keuzes die tot nu toe zijn gemaakt, los van bezuinigen. Laten we eerst zelf nog maar eens onze nek uitsteken, voor dat we de burgers met een onvolledige boodschap belasten.
Vanuit pragmatiek stemmen we in met deze meerjarenbegroting met 2015 als aanloopjaar. We stemmen niet in op basis van ideologie, maar we passen ons louter aan, aan de tijdwinst die ook het college voor zichzelf wil creëren. Dus ‘over de hele’ akkoord, maar dan willen we ook graag dat
– we niet verder doorgaan met zogenaamd alles meetbaar te maken
– we niet onder het mom van ‘eigen verantwoordelijkheid’ en ‘eigen kracht’ de controle op de burgers vergroten door allerlei voorwaarden te stellen
– geen activerende overheid worden die de burgers voor zijn karretje probeert te spannen, (bijvoorbeeld door een bezuinigingsdiscussie zonder concrete perspectieven en consequenties te schetsen)
– dat het college stopt met “kijk uit, voor dit en doe niet dat” waar deze meerjarenbegroting vol van staat (voorgaande punten worden in vaktermen wel samengevat als “gulzig bestuur’),
maar we willen gewoon met zijn allen naar de goede dingen zoeken en de dingen met de ambtelijke organisatie gewoon goed doen. Daarna gaan we dat toetsen bij de burgers.